Wederom naar East Anglia

28 januari – 2 februari

Aanleiding tot dit reisje gaf in eerste instantie het grote Camra Winter Ales festival (GBBF Winter), de week erna in Birmingham. Dat was me echter ietwat te groot, te duur en kwam ook qua datum niet goed uit. Toen ik echter de festivalagenda in What’s brewing bekeek stond erboven een Winter Ale festival in Colchester. En vrijwel op dat moment kwam er een mail van Stena met een aanbieding voor de veerdienst naar Harwich, korting op overtocht, hut en maaltijden. Tsja…
Dinsdagmorgen na de koffie met bus, trein en metro naar Hoek van Holland om in te schepen op de Stena Britannica. Ik wilde de dagboot nemen omdat ik vanavond niet ver te reizen heb, maar ik heb ook geen keus, de Hollandica ligt nog in dok! Inchecken kan tot 13:30 maar ik ben er al een uur eerder. Ook op de dagboot heb ik een hut gereserveerd, die zijn dan half geld en het is prettig om een rustig plekje te hebben met eigen badkamer. Als de boot vertrekt ga ik goed ingepakt even aan dek, daar blijf ik niet lang want er staat een gure wind. De zee is tamelijk ruw maar daar heb je aan boord van dit schip niet veel last van. Een rustige middag onderbroken door een kop thee in een van de lounges en een bezoekje aan de winkel. Ik heb ook het diner tevoren geboekt in het à la carte restaurant, smaakt prima, erbij een Lagunitas IPA.

Kathedralen, treinen en meer

Vier dagen na thuiskomst uit Duitsland begin ik aan het tweede deel van deze vakantie. Trein naar Schiedam en dan, eindelijk, metro naar Hoek van Holland; de vorige reis naar/van Hoek van Holland met railvervoer is tweeënhalf jaar geleden. Diner aan boord van de Stena hollandica en op tijd naar bed. In Harwich de bekende vroege ontscheping, ontbijten doe ik op mijn gemak in het stationsbuffet van Manningtree. Dan door naar Liverpool Street station in Londen en met de Underground naar Kings Cross station. In de U gebruik ik gewoon mijn Nederlandse betaalpas om door de poortjes te gaan, creditcard kan ook (“contactless”). Met een Azuma treinstel van de LNER naar Leeds. Dit is hun versie van de IET (Intercity Express Train) die door de eigen inrichting toch anders overkomt dan de GWR-versie waar ik in juni mee gereisd heb. Vanaf Leeds gaat het met een dieseltrein naar Harrogate, voor de komende drie nachten mijn verblijfplaats. Harrogate heeft een groot congrescentrum en daardoor veel overnachtingsmogelijkheden, ik slaap in een eenvoudig maar goed ingericht en brandschoon guesthouse op 8 minuten van het station. Ik reis een uurtje later nog even door naar Knaresborough, een leuk plaatsje iets noordoost van Harrogate. Helaas zit het weer niet mee, zodat ik na een bezoekje aan een kerk en een pub weer terugga. Avondeten is Indiaas, goed maar wel veel.

Woensdagmorgen is het helder maar behoorlijk fris. Na een prima full english breakfast reis ik met de trein via Leeds naar de stad Wakefield, gebruikmakend van een dagkaart voor de regio rond Leeds, goedkoop maar met beperkingen: alleen geldig buiten de spitsen (dus 9:30 – 16:00 en na 18:30) en natuurlijk alleen 2e klas. In Wakefield bezoek ik de interessante kathedraal, ik ben op tijd voor een heel goede rondleiding van een klein uur, daarna lunch in het café annex winkel. De terugrit naar Leeds gaat met een Pacer, een Engelse railbus die niet bepaald uitblinkt in comfort (beenruimte!), gelukkig worden ze nu zo langzamerhand afgevoerd. Na een kort bezoek aan mijn kamer reis ik per bus naar Ripon waar ik de indrukwekkende en zeker voor zo’n kleine plaats zeer grote kathedraal bezoek. Een kathedraal is de zetel van een bisschop, hier in het (Anglicaanse) bisdom Leeds zijn echter drie kathedralen maar geen daarvan staat in Leeds, naast de twee bezochte is er nog de kathedraal van Bradford. Er is wel een kathedraal in Leeds, maar dat is de katholieke! Terug in Harrogate avondeten in een Turks (!) restaurant, heel lekker.

Thee, cider, wijn en bier

Maart – april 2019, inclusief twee festivals [interrail globaal 7]

Het vertrek uit Leiden is extra vroeg om eventuele vertragingen door werkzaamheden voor te zijn (en dat was maar goed ook). Via Amsterdam en Rheine gaat het naar Leer in Ostfriesland. Ik wandel langs de voormalige haven naar het stadhuis, mijn hotelletje is daar vlakbij. Inchecken door een telefoonnummer te bellen, waarop ik de toegangscode van het sleutelkluisje krijg. Je kunt op de kamer koffie en thee zetten, dus ik begin met een kop Ostfriesentee. Thee is dé drank van deze regio, de Ostfriesen zijn grote theedrinkers, ze doen mee in de wereldtop met een gemiddeld “pro Kopf Verbrauch” van een kleine drie kilo per jaar.

De belangrijkste theehandelshuizen zijn Bünting in Leer en Thiele in Emden. Of je een Bünting of Thiele drinker bent hangt naar het schijnt hoofdzakelijk af van waar je opgroeit. De derde producent van Echte Ostfriesenmischung zit in Norden, de Ostfriesische Teegesellschaft, merknamen ondermeer Onno Behrends (de echte) en Meßmer. Echte Ostfriesenmischung wordt gemengd en verpakt in Ostfriesland en bestaat vooral uit Assam thee, met wat Ceylon en/of Darjeeling maar soms ook met thee van buiten het subcontinent, het is een behoorlijk krachtige mix. Traditioneel wordt de thee gedronken met een klontje kandijsuiker en room (Kluntje & Wulkje), maar zonder te roeren! Hoe dat smaakt kan ik meteen uitproberen als ik het kleine Bünting Teemuseum bezoek, na de rondgang krijg je namelijk nog een kopje thee aangeboden. Vervolgens avondeten in de nabije Stadswaag met ondermeer garnaaltjes (in de soep), witvis (schol om precies te zijn) en kweepeer, daarbij een ongewone wijn, Gelber Muskatteller (Muscat blanc à petits grains).

Bier, cider en whisky in East Anglia

Februari 2019

Een groep van negen personen verzamelt zich zondagmiddag in Maassluis, ten huize van organisator Hans. Met twee auto’s gaat het naar een restaurant vlakbij de veerhaven van Hoek van Holland. Vervolgens inschepen op de Stena Hollandica (!) voor de overtocht naar Harwich. Aan boord wordt ook genoten van zelf meegebracht bier, de selectie in de bars is tamelijk beperkt. Maandagochtend gaat de vroege ontscheping (06:30 locale tijd!) redelijk vlot, dan eerst even pinnen en daarna door naar onze eerste stop, een pub in Woodbridge waar we ontbijten, de meeste reizigers hadden gekozen voor een full english breakfast, daarbij thee of koffie.

Vervolgens naar Southwold aan de kust van Suffolk waar we rondleidingen volgen bij Adnams, eerst de brouwerij, dan de distilleerderij. Adnams staat midden in het plaatsje en er moet vaak gewoekerd worden met de beschikbare ruimte, het brouwerijgebouw is dan ook zeer vol en wat onoverzichtelijk. Maar alles kan toch goed bekeken worden en de rondleidster weet genoeg te vertellen. De rondleiding eindigt in het proeflokaaltje met vele bieren van het vat of uit fles of blik. Daarna middageten in een hotel-restaurant vlakbij, vantevoren afgesproken en vlot en goed geserveerd. Een uurtje later zijn we weer bij het bezoekerscentrum van Adnams voor de rondleiding door de distillery. Deze is in het voormalige brouwhuis gebouwd, heeft meer ruimte en is beter in zijn geheel te aanschouwen.

Kolommen flankeren een alambic, maar in een ruimte ernaast staat nog een tweede alambic, speciaal voor de whisky, alsmede een alambic met erop nog een kleine kolom voor de gin. Dan een blik in de kelders, in het vatenmagazijn liggen vooral veel in Frankrijk gemaakte nieuwe vaten. We blijven in de kelders voor een proeverij met wodka, gin en whisky.

Viez, bier en wijn, bergen en treinen

En ook nog een boot, september/oktober 2018 [Interrail globaal 10]

Dinsdagmorgen vroeg opstaan om de ICE van half negen uit Utrecht te halen. Tot Duisburg gaat alles goed, maar dan wordt de trein omgeleid vanwege kabeldiefstal. In Düsseldorf hebben we een klein halfuur vertraging, dan gaat het feest nog even verder: vanwege een wisselstoring worden we weer omgeleid met als resultaat bijna een heel uur vertraging bij aankomst in Keulen. Dankzij de flexibiliteit van een Interrail kaart kan ik zonder gedoe mijn reisroute aanpassen, in plaats van dwars door de Eifel gaat de rit nu langs Rijn en Moezel naar Trier, zodat ik toch op de geplande tijd in Merzig (Saarland) arriveer. Het Saarland en een aangrenzend deel van Rheinland-Pfalz vormen het tweede ciderproducerende gebied van Duitsland, na Hessen. Hier spreekt men niet van Apfelwein maar van Viez (van Latijn: vice) en het standaard drinkgerei is de Porz, een aardewerken pul met een inhoud van 0,4 liter. Tegenwoordig zijn er ook kleinere van 0,2 liter en miniaturen voor de appelbrandewijn. Het gebruik van de Viezporz is echter geen ijzeren regel, in het restaurant waar ik die avond van een goede maaltijd geniet komt de Viez in de glazen pul van het jaarlijkse Viezfestival.
Woensdag ontbijt op mijn kamer, het kleine Gasthaus beschikt niet over een ontbijtruimte en het naastgelegen restaurant is juist weer te groot, dus staan er in elke kamer een goedgevulde koelkast, een waterkoker en een koffiezetapparaat met alles wat daarbij hoort en een fruitmand; verse broodjes worden vroeg in de ochtend aan de kamerdeur gehangen. Daarna met de stoptrein naar Trier om te voet en ook met de stadsbus wat rond te kijken, na een kop koffie (zonder iets erbij!). Ook schaf ik een echte Viezporz aan en wat boekjes over markante gebouwen. Middageten bij Kraft-Brau in het stadsdeel Olewig, een al 20 jaar bestaande brouwerij bij een hotel-restaurant. Het vaste assortiment is het te verwachten trio Helles – Dunkel – Weizen, plus twee ales, waaronder een IPA, er wordt ook met bier gekookt en bij de meeste gerechten op de kaart staat een bieradvies. Naast de vijf eigen bieren staan er nog een stel betere Duitse plus Amerikaanse en Belgische bieren op de bierkaart. 

Bier en baksteengothiek

Noordduitsland en nog een festival, 8-18 juni [Interrail globaal 10, deel 1]

Vrijdagmorgen naar Amsterdam Centraal om daar de IC richting Berlijn te nemen. Het is grijs en zo nu en dan regent het, maar ik zit prima en we arriveren vrijwel op tijd in Osnabrück Hbf, waar het aanmerkelijk warmer is. De aansluitende IC laat even op zich wachten, eerst moet die van een uur ervoor nog langskomen! Uiteindelijk arriveer ik een kwartiertje te laat in Bremen, mijn verblijfplaats voor de eerste paar dagen. Bremen is het kleinste Land in de Bondsrepubliek Duitsland en het enige dat uit twee delen bestaat, beide havensteden. Ik doe eerst wat boodschappen in en bij het station, ga dan met de bus naar het appartement dat ik gehuurd heb. Nog meer boodschappen in een nabije supermarkt, vervolgens met de tram naar het centrum. Na wat rondkijken avondeten bij feldmann’s Bierhaus (jawel, met een kleine f) met daarbij een glas Haake-Beck Kräusen, kruidig-hoppig en goed passend bij de visfilet in mosterdsaus. Haake was een van de grotere Bremer brouwerijen, fuseerde begin jaren 80 met Beck. Het Merk Haake-Beck is vooral voor Bremen en omgeving, Beck’s is voor daarbuiten. Dan nog een wandeling langs de Weserkade met ondermeer een blik op die grootste brouwerij van de stad, eigendom van het grootste brouwerijconcern van deze planeet.

Wijn, whisky, bier en appelwijn

November 2015, Weinfranken – Bierfranken – Hessen.

Heenreis op donderdag met geboemel in Nederland en Duitsland, zodoende aankomst in Keulen + 30. Vertrek is dan +  20 (volgens dienstregeling 16 minuten oponthoud in Keulen). Gezien mijn zeer ruime overstaptijd in Frankfurt voor mij geen probleem, helemaal als je aansluiting ook weer te laat vertrekt. Aankomst in Karlstadt am Main (Unterfranken) is dan vrijwel op tijd.

Karlstadt-Mühlbach

Een kwartiertje lopen brengt me bij mijn eerste verblijfadres van deze reis, een Weingut in het Stadtteil Mühlbach, aan de overkant van de Main. Geen restaurant, maar tot en met zondag is er wel Heckenwirtschaft, dat wil zeggen dat de wijnen van het bedrijf geproefd kunnen worden met een hapje eten erbij, relatief eenvoudige gerechten; in dit geval zijn ze driemaal in het jaar voor ongeveer een maand geopend. Het is erg druk, dus als ik mijn bord en glazen (wijn én water) leeg heb, trek ik me terug op mijn kamer en ga niet te laat naar bed (ben weer eens verkouden).
Na een lekker ontbijt verkenning van de Altstadt, er zijn nog diverse stadstorens, muurdelen en vele oude gebouwen bewaard. Voor het middageten neem ik de trein naar Würzburg en daar de bus verder het centrum in. De Weinstube van het Bürgerspital is een prima plek om hun wijnen te proeven en de keuken is ook niet bepaald slecht. Alle beschikbare wijnen kunnen per 0,1 liter geproefd worden, het worden een Silvaner en een Riesling. In de middag met de bus omhoog naar de Festung Marienberg voor een kleine rondwandeling en bezichtiging. Na de thee neem ik deel aan een rondleiding door het wijnbedrijf van het Juliusspital waarbij we natuurlijk ook het een en ander te proeven krijgen. Avondeten bij een andere Heckenwirtschaft in Karlstadt met een Rivaner halbtrocken.
Zaterdag reis ik wat rond door Unterfranken, middageten in het plaatsje Heigenbrücken, middenin de Spessart. Dan door naar Blankenbach in de Kahlgrund op de grens van Franken en Hessen. Deze regio produceert Apfelwein en Kelterei Hofmann in Blankenbach heeft ook een restaurant.  Ik probeer drie versies, eerst de Apfelwein met water (sauer), dan puur en tenslotte bij wijze van dessert een Apfelwein met kersensap, wat zoeter maar niet té. De terugreis naar Karlstadt is in het donker, tijd voor lezen.

Finest Spirits & Beer 2015, Bochum

Afgelopen weekeinde vond gedurende drie dagen voor de tweede maal de Finest Spirits and Beer Convention plaats in de Jahrhunderthalle in Bochum (Ruhrgebiet). De eerste editie vond ik zeker geslaagd: 2014/10/19/finest-spirits-and-beer/. De organisatie erachter was mij reeds bekend uit München (Braukunst Live!, sinds 2012), waarbij aangetekend dient te worden dat dezelfde mensen al langer ook in München een gedistilleerd festival organiseren onder de naam Finest Spirits. Bochum verenigt beide formules tot iets zeer interessants, reden om er weer naar toe te gaan. Er waren dit jaar geen treinstakingen te verwachten, maar treintechnisch was er toch een probleem: in een verkeersleidingscentrale bij Müllheim aan de Ruhr was er de week ervoor brand geweest. Gevolg was (en is) dat vele lange-afstandstreinen niet via Bochum rijden, ze worden omgeleid of hun reisweg wordt ingekort.
Overigens: de Jahrhunderthalle is prima bereikbaar met de tram (lijnen 302 en 310). Je kunt dan uitstappen bij de ondergrondse halte Bochumer Verein/Jahrhunderthalle, maar ik vind persoonlijk de bovengrondse halte Jacob-Mayer-Straße handiger. Lokaal openbaar vervoerder is de Bogestra.

Vooraf had ik nog een kort bezoek aan het Münsterland gepland. Op woensdag ben ik op mijn gemak naar Enschede gereisd, vandaar verder met de DB via Coesfeld naar het stadje Billerbeck. Twee overnachtingen in een restaurant met enkele hotelkamers, mijn “kamer” heeft het formaat suite, anders gezegd: is zeer ruim bemeten. Het avondeten is erg lekker, maar ik drink er wijn bij (een Spätburgunder uit Württemberg) want de wijnkaart is interessant, maar de bierkeuze daarentegen zeer beperkt. Wat ik aan uithangborden gezien heb tijdens een rondwandeling door het centrum doet vermoeden dat het hier Großbrauerbier/Fernsehbier is wat de klok slaat.
Donderdagmorgen eerst naar  Coesfeld. Na koffie in het centrum lunch bij Brauhaus Stephanus, wat een wandeling (met paraplu, het motregent de hele ochtend en een groot deel van de middag) naar de andere kant van het station betekent. Bij de maaltijd de twee bieren die hier gebrouwen worden, beide ongefilterd en ongepasteuriseerd. Het Original is blond van kleur en 4,5 vol% sterk, het Coesfelder Urtyp is amberkleurig en 5 %, dit laatste bier is dit jaar geïntroduceerd bij gelegenheid van het 25-jarig bestaan! Dan reis ik met een omweg naar Münster, drink thee en kijk wat rond om geheel volgens verwachting te eindigen bij Pinkus Müller, voor avondeten en twee bieren uit hun grote assortiment. Allereest natuurlijk een glas Alt, blond en met een klein zuurtje, uiterst doordrinkbaar. Münsteranisch Alt is iets totaal anders dan het Alt van de Niederrhein! Tweede bier is het ongefilterde Special, door de lange lagering toch vrijwel helder.

Vrijdagmorgen nog een goed ontbijt, dan gaat het via Münster en Dortmund naar Witten, waar ik voor het weekend onderdak gevonden heb. Na inchecken ga ik met de tram (!) naar Bochum, leg nog even een stevige bodem in de maag en ga dan naar de Jahrhunderthalle. Omdat ik als blogger een Presse-Akkreditierung heb gekregen kan ik al eerder naar binnen en uitgebreid rondkijken. Veel bekende stands van vorig jaar, maar ook veel nieuwe. Deze dag beperk ik me tot bier en neem ook deel aan twee proeverijen. De ene proeverij behelst vijf bieren van evenzoveel kleine brouwerijen met soms iets erbij,in een geval komt het daarbij zelfs tot een echte biercocktail. De andere proeverij behelst de vier bieren van Craftwerk (de proefbrouwerij van Bitburger) met kazen, chocolade en ander lekkers, plus een vijfde bier, gloednieuw, als toegift. Het kwam mooi uit dat ik geen van de bieren al eerder had geproefd.
Zaterdag maak ik optimaal gebruik van een NRW-dagkaart en ben ondermeer enige tijd in Keulen, waar ik Malzmühle en Sünner bezoek. De Malzmühle aan de Heumarkt is de laatste jaren fors verbouwd en uitgebreid met onder meer een hotel, maar de originele gelagkamer is behouden gebleven. Sünner ligt aan de overkant van de Rijn in het stadsdeel Kalk en heeft fraaie kelders, waar ook de Gaststätte gevestigd is. Alles goed bereikbaar met de tram.
Zondag breng ik een tweede bezoek aan de FSBC, waarbij de nadruk op het gedistilleerd ligt, wat niet wil zeggen dat ik niet nog een enkel bier proef. Een hoogtepunt is een whisky- en chocolade-proeverij met de bedrijfsleider van whisky-bar Villa Konthor (Limburg a/d Lahn). Vier whiskies van Burn Stewart met vier chocolades van Konditorei Vogel uit Braunfels (wat verder oostelijk in het dal van de Lahn); interessant en (heel) lekker. Ook zeer interessant is de Lagerkorn van Brennerei Sasse uit het Münsterland, een graandistillaat dat vier jaar op eikenhout heeft gerijpt. Er is ook een versie die daarna nogmaals vier jaar op een Chateau Latour (Bordeaux) vat heeft gerijpt, maar die is wel iets duurder (ahum).

Maandag daat het dan weer naar huis, met een korte tussenstop in Düsseldorf voor een hapje eten en een glas Alt bij Füchsen, dan door naar Venlo voor een familiebezoekje en in de avond verder naar Leiden.

[…]

Raderboten, treinen, wijn en bier

Maandagochtend vroeg gaat het via Den Haag HS en Venlo naar Düsseldorf. Daar kom ik in de handen van DB-Fernverkehr en prompt gaat alles niet meer zo soepel als voorheen. De trein bestaat uit twee ICE-stellen waarvan er 1 andersom staat, zodat circa 45% van de reizigers op de verkeerde plek van het perron staat (de resterende 5% let niet op). Als de trein, die in Düsseldorf begint, dan ook nog te laat wordt voorgereden is een behoorlijke beginvertraging gegarandeerd. Vooral dankzij het inkorten van de lange stop in Mannheim is de aankomst in Karlsruhe dan uiteindelijk niet al te laat. Daarvandaan gaat het tijdens een enorme stortbui via Winden naar Kapellen-Drusweiler, een wijndorpje in de Pfalz, waar het gelukkig weer droog is. De dubbele naam draagt het plaatsje overigens al eeuwen, niet tengevolge van een gemeentelijke herindeling. Hier slaap ik twee nachten in een klein hotel van een Weingut, de hotelkamers dragen alle de naam van een druivenras, ik heb de Dornfelder Zimmer. Voor het eten een Secco (mousserende wijn) van deze druif, bij het avondeten (salade en Pfifferlinge met pasta) een goede Gewürztraminer plus water.

Wissembourg

Dinsdagmorgen een uitgebreid ontbijt, daarna naar Bad Bergzabern, een Kurort waar ook nog wel enkele wijnbouwers gevestigd zijn. Koffie bij een kleine koffiebrander, met uitleg over branden en koffiesoorten, heel interessant. Wat later middageten met tweemaal Dornfelder, halbtrocken en trocken, in dit restaurant kun je ook per 0,1 liter proeven. Dan met de bus naar Wissembourg in Frankrijk, in het noordpuntje van de Elzas. Mooie oude binnenstad, vooral de voormalige abdijkerk is de moeite, als je ogen eenmaal aan de duisternis gewend zijn. Er wordt gerepeteerd op het fraaie orgel en dat klinkt zeker niet slecht. Vervolgens wandel ik naar het station waar ik kan kiezen tussen een TER Alsace naar Straatsburg en een RB van de DB naar Landau en Neustadt an der Weinstrasse, ik neem de laatste en rijd nog even mee tot Landau, korte tijd later weer terug naar Winden waar dan wel meteen aansluiting naar Kapellen-Drusweiler is. Avondeten in een eenvoudig eethuis met het regionale bier, Lord pils van Bellheimer. Als Helles niet onaardig en prima bij de maaltijd, maar een pils is het naar mijn mening niet.

Appels, druiven en graan

De eerste etappe van m’n voorjaarsreis gaat via Utrecht en Düsseldorf naar Frankfurt. Daarbij neem ik weer eens de route langs de Rijn, langzamer maar veel mooier. Veel bomen en struiken zijn al aan het uitlopen, maar het frisse groen is nog niet zo ver gevorderd dat het uitzicht eronder gaat lijden. Het hotel in Frankfurt is slechts enkele minuten lopen van het centraal station, het inchecken gaat vlot en brengt een verrassing: gratis upgrade naar viersterren comfort.
Voor de avondmaaltijd neem ik recht voor het hotel de tram naar Schwanheim, een stadje dat al een kleine eeuw bij Frankfurt hoort. Hier is nog één traditionele Apfelweinwirtschaft, Mainlust (“Desche Otto”). Bizonder is dat er altijd twéé ciders getapt worden, de standaard “Hausschoppen” en een wisselende, vandaag is dat een Apfelwein met Quitte (kweepeer). Eten en drinken zijn goed en niet duur, Wie iets sterkers wil drinken is hier ook aan het goede adres, er zijn meer dan 150 verschillende Obstbrände en Liköre te verkrijgen, en wie liever een distillaat uit graan wil kan uit circa 70 whiskies kiezen.

Na een rustige nacht een stevig ontbijt, nog wat rondgekeken bij hotel en Hauptbahnhof, dan met de U-Bahn (ondergrondse tram) naar de Bockenheimer Warte. Het is vijf minuutjes lopen naar het Gesellschaftshaus Palmengarten waar de Apfelweinmesse plaatsvindt: Apfelwein Weltweit (verslag).
Ik blijf niet tot het einde, maar ga al eerder terug naar mijn hotelkamer, vooral om mijn voeten wat rust te geven. Dan met de U-Bahn naar Bornheim, een stadsdeel in het oosten van Frankfurt, ook ooit een zelfstandige gemeente. Bij Der Buchwald hebben ze standaard drie verschillende ciders (van 1 Kelterei) op tap, ik probeer er nog twee bij de maaltijd. Er liggen bovendien enkele boeken over appelwijn ter inzage. Op de hotelkamer nog wat thee (coffee and tea-making facilities aanwezig, zoals in Engeland) en dan tijdig naar bed.

Maandagochtend de volgende verplaatsing, eerst tot Freiburg im Breisgau, waar ik naar de Altstadt wandel om te eten in de Ganter Brauereiausschank op de Münsterplatz. Eerst de Urtrunk (4,9 %), lichtgeel en ondoorzichtig, stevige koolzuurprikkeling en veel hop. Daarna Wodan, een donkere (heldere) Doppelbock  van 7,4 vol%, moutig maar niet te zoet, met chocola en carameltonen. Na het eten nog even het Münster in, dan op m’n gemak teruggewandeld met nog een enkel winkelbezoekje. Met de Breisgau S-Bahn rijd ik naar Ihringen am Kaiserstuhl, de warmste plaats van Duitsland. Hier draait alles om wijn, er zijn liefst 19 wijnproducerende bedrijven (en er wordt ook het nodige gestookt). Mijn hotel is het voormalige stationsgebouw van Ihringen, mooie kamer met zicht op de spoorlijn en de Winzergenossenschaft. Een kleine rondwandeling eindigt in het proeflokaal van de Genossenschaft (een coöperatie van wijnbouwers die te klein zijn of geen zin hebben om zelf de volledige wijnproduktie te doen). Daarna avondeten in het restaurant van een van de wijnbouwers, met daarbij een Viertele (0,25 liter karafje) Grauburgunder (pinot gris).

Artbrau, Heilbronn

Bier en kaas

Zaterdag en zondag 25-26 april

Als laatste festival van deze reis stond het nieuwe Artbrau-festival op het programma. Dit vond plaats op de laatste zaterdag en zondag van april in het Süddeutsches Eisenbahnmuseum in Heilbronn, Baden-Württemberg. Een groot deel van de lokomotievenloods was hiervoor beschikbaar gemaakt, met verdere stands op het terrein naast loods en draaischijf. Toegangsprijs was bescheiden, 6 euro inclusief 3 muntjes, 4 euro statiegeld voor een proefglas (groot model, maatstreep op 0,1 liter), verdere munten 5 voor € 5,00 of 10 voor € 9,00. Alle bieren gaan voor 1 munt, vaak wordt daarbij relatief ruim ingeschonken, vooral bij de lichtere bieren. Eén brouwerijstand stond buiten, nog een dozijn stonden in de loods. Allemaal kleine en kleinere Duitse brouwerijen, merendeels uit de regio. Alle brouwerijen hadden heel wat verschillende bieren bij zich (als ik me goed herinner was 4 het kleinste aantal), dus een ruime keuze. De aangeboden bieren bestreken een breed spectrum: van klassieke Duitse stijlen via moderne interpretaties daarvan en buitenlandse stijlen (vooral pale ales, porters en stout) tot experimentele bieren al dan niet met houtlagering, zurige bieren ontbraken op een enkele Gose na. Op beide dagen werd er door het team van Distelhäuser gebrouwen in een simpele 25-liter installatie en waren er meerdere proeverijen, waaronder een bier-en-kaas proeverij door een sommelier van Schneider Weisse (7 Schneider-bieren met 7 Zwitserse (!) kazen). Ook liefhebbers van treinhistorie kwamen aan hun trekken, vooral op de zaterdag toen er enkele lokomotieven onder stoom stonden en er gerangeerd en gedraaid werd; zondag was de weer andere opstelling statisch.

2014 – 2015

Alweer een jaar voorbij. Allereerst: iedereen de beste wensen!

Dan de festival-oogst van het voorbije jaar: 22 bierfestivals (daarvan 2 in Duitsland en 1 in België), 3 gedistilleerd  (daarvan 1 in D), 1 cider (!). Bochum heb ik bij bier én gedistilleerd meegeteld, was er dan ook 2 dagen. Alle reizen naar het buitenland stonden deels of geheel in het teken van de genoemde dranken. Cider is in opmars, deze trend zal zich beslist in het nieuwe jaar voortzetten; ik drink trouwens Apfelwein terwijl ik dit schrijf.